De Iraanse president heeft aangekondigd dat Teheran niet langer levensvatbaar is als hoofdstad van het land vanwege een catastrofaal watertekort. Dit besluit markeert de eerste keer in de Iraanse geschiedenis dat een kapitaalverplaatsing wordt veroorzaakt door een ecologische ramp, hoewel de stad door de eeuwen heen om politieke redenen meerdere keren is verhuisd. De crisis gaat niet alleen over klimaatverandering, maar is het gevolg van tientallen jaren van wanbeheer, corruptie en ongecontroleerde uitputting van hulpbronnen.
Tientallen jaren van waarschuwingen genegeerd
Wetenschappers waarschuwen al sinds 2008 dat overmatig grondwaterpompen in Teheran en de omliggende landbouwgebieden de grondwaterlagen van het land onomkeerbaar zouden leegzuigen. Het overmatig gebruik heeft niet alleen de reserves uitgeput; het verpletterde hen fysiek. Recente studies tonen aan dat het centrale plateau van Iran jaarlijks met meer dan 35 centimeter zinkt, waarbij 1,7 miljard kubieke meter water verloren gaat doordat de grondcompressie de ondergrondse opslagcapaciteit vernietigt.
“We zagen dit aankomen”, zegt geowetenschapper Darío Solano, en benadrukt dat de ineenstorting voorspelbaar was.
Een mondiale trend: steden zinken in een crisis
Teheran is niet de enige. Steden over de hele wereld, waaronder Kaapstad, Mexico-Stad, Jakarta en delen van Californië, worden geconfronteerd met vergelijkbare ‘dag nul’-scenario’s waarin waterschaarste en bodemdaling de bewoonbaarheid bedreigen. Dit illustreert een groeiend patroon van stedelijke centra die worstelen met niet-duurzaam beheer van hulpbronnen onder druk van het milieu.
De voorgestelde oplossing: een kostbare verhuizing
Iraanse functionarissen overwegen om de hoofdstad te verplaatsen naar de Makran-kust in het zuiden, een regio die bekend staat om zijn extreme klimaat en ruige terrein. De verhuizing zou meer dan 100 miljard dollar kunnen kosten, wat vragen oproept over de haalbaarheid ervan. Sommige deskundigen suggereren dat het besluit minder gaat over de noodzaak van het milieu, maar meer over politiek manoeuvreren.
Corruptie en wanbeheer aan de basis
Volgens politiek analist Michael Rubin is de crisis een ‘perfecte storm van klimaatverandering en corruptie’. Slecht water-, land- en afvalwaterbeheer verergerde de situatie. Het verplaatsen van de hoofdstad kan de verantwoordelijkheid voor tientallen jaren van slechte beslissingen vermijden. Stedenbouwkundige Linda Shi merkt op dat de klimaatverandering weliswaar een handige zondebok is, maar dat de grondoorzaken in politieke mislukkingen liggen.
Het verlaten van Teheran dient als een duidelijke waarschuwing: ongecontroleerde aantasting van het milieu en systemische corruptie kunnen zelfs grote steden onbewoonbaar maken. De crisis onderstreept de urgentie van duurzaam beheer van hulpbronnen en transparant bestuur om soortgelijke rampen elders te voorkomen.
